Lịch sử chùa Quang Minh gắn liền với sinh hoạt Phật Giáo Việt Nam tại Melbourne bắt đầu từ năm 1979, khi đó tại Úc vẫn chưa có một vị sư người Việt nào.
Vào đầu năm 1979, khi người Việt tại Úc vẫn còn thưa thớt, tình đồng hương thúc giục họ tìm nhau như tìm lại bóng dáng quê hương đã bỏ lại sau các biến cố kinh hoàng. Trong lúc còn bơ vơ trên đất Úc, những người Phật Tử Việt Nam tại Melbourne gặp nhau tại các khu tạm cư thường được gọi là ‘hostel’ trong các sinh hoạt đời sống căn bản hàng ngày. Ngoài tình đồng hương, họ còn gắn bó với nhau bởi tình đạo hữu có cùng chí hướng theo đạo Phật. Một ngày kia, một nhóm Phật Tử Việt Nam tìm đến một đạo tràng của người bản xứ ở vùng Kew, Victoria. Họ vô cung xúc động được một chư tăng người Úc tiếp đón ân cần và cho nghe một đoạn băng kinh Phật Giáo bằng tiếng Việt. Người tụng kinh sau đó được tìm hiểu là một cựu tuyên Uý Phật Giáo Việt Nam có Pháp danh là Hồng Nhơn, mà bây giờ là Thấy Thích Phước Hựu hiện đang ở Melbourne.
Vào mùa Phật Đản năm Kỷ Mùi, ngày chủ nhật 13 tháng 5 năm 1979, nhóm Phật Tử Melbourne tổ chức buổi lễ Phật Đản đầu tiên tại Collingwood Town Hall, dưới sự hướng dẫn và chủ lễ của sư huynh Hồng Nhơn, qui tụ được khoảng hơn 1000 người và được coi như là rất thành công.
Theo sự trông đợi từ lâu, vào ngày 9 tháng 7 năm 1980, nhóm Phật Tử người Việt Melbourne được vinh hạnh cung nghinh vị sư Phật Giáo Việt Nam đầu tiên tại Úc, đó là Thượng Toạ Thích Tắt Phước, hiện nay là Hoà Thượng Thích Phước Huệ ở Sydney. Cùng với một nhóm Phật tử Melbourne, Thượng Toạ Thích Tắt Phước đã thành lập Giáo hội Phật Giáo Việt Nam tại Victoria.
Vào năm 1981, sau khi vị sư thứ hai là Thượng toạ Thích Huyền Tôn tới Melbourne, Thượng toạ Thích Tắc Phước di chuyển về Sydney để lãnh đạo cộng đồng Phật Giáo Việt Nam trên đó, trong khi Thượng toạ Thích Huyền Tôn được đề cử lãnh đạo cộng đồng Phật giáo Việt Nam ở Melbourne.
Nhóm Phật tử Melbourne đã thuê một căn nhà tại số 17 Hoddle Street, Richmond, để làm nơi lễ bái. Trong cùng năm đó, cộng đồng Phật giáo Việt Nam Melbourne mua căn nhà số 8 Prince Street, Footscray, thành lập ngôi chùa Việt Nam đầu tiên tại Melbourne và đựợc Thượng toạ Thích Huyền Tôn đặt tên là chùa “Đại Bi Quan Âm”.
Vào năm 1985, Thượng toạ Thích Huyền Tôn rời chùa Đại Bi Quan Âm, sau đó được Thầy Thích Phước Nhơn đến thay thế trong chức vụ Trụ Trì. Ít lâu sau, ngôi chùa được dời về số 112 Pilgrim Street, Footscray, và được đổi tên lại ngắn hơn, đó là chùa Quan Âm.
Vào năm 1986, ngôi chùa lại được dời về số 177 Morris Street, Sunshine. Sau khi thỉnh ý Hoà Thượng Thích Phước Huệ và cộng đồng Phật Tử Việt Nam Melbourne, ngôi chùa được đổi tên là Quang Minh.
Vào năm 1989 chùa Quang Minh sau cùng di chuyển về địa điểm hiện thời trên đường Burke, Braybrook, trước khi dự án kiến trúc cho Chánh điện Quang Minh được tiến hành và hoàn tất vào năm 1994, với một phòng lớn để làm chánh điện và các tiện nghi khác cho sinh hoạt Phật Giáo của cộng đồng người Việt tại đây.
Từ khi được thành lập, Chùa Quang Minh đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, với nhiều vị Trụ Trì được bổ nhiệm để lãnh đạo sinh hoạt của chùa và Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam tại tiểu bang Victoria. Ngoài Thầy Thích Huyền Tôn và Thầy Thích Phước Nhơn còn có nhiều vị Trụ Trì khác như Thầy Thích Phước Hựu, Thích Tâm Phương, Thích Như Định, Thích Minh Trí và Sư Cô Thích Nguyên Lưu.
Hiện nay, Trụ trì của Chùa Quang Minh là Thượng toạ Thích Phước Tấn, được bổ nhiệm vào ngày Lễ Phật Đản hồi tháng 5 năm 1997.
Chùa Quang Minh giờ đây đã bước vào giai đoạn phát triển mới và đã trở thành một tụ điểm sáng ngời của Melbourne, nơi cung cấp nhiều dịch vụ không riêng gì cho người Việt mà cho cả cộng rộng lớn của Úc.
Những phát triển hiện nay của Chùa Quang Minh.
Trong vòng 5 năm tới, chùa Quang Minh sẽ trở thanh một trong các Trung tâm Phật Giáo nổi tiếng nhất tại Úc với kế hoạch xây cất đang tiến hành bao gồm một Đại Hùng Bảo Điện, các thiền thất, Trung Tâm Dịch Vụ Cộng Đồng và thêm nhiều cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng nhu cầu trong các lãnh vực huấn luyện, văn hoá, giáo dục và phát huy Phật Pháp.
Chùa Quang Minh hiện đang tiến hành một dự án kiến trúc mới, bao gồm một Đại Hùng Bảo Điện, một Bảo Tháp, một sảnh đường cộng đồng, và các phương tiện cho một Trung Tâm Dịch Vụ Cộng đồng trên thửa đất tại số 18 Burke Street Braybrook.
Dự án kiến trúc mới nầy với tổn phí lên tới $10 triệu đô la. Công trình xây cất đã bắt đầu vào tháng 4 năm 2006 và sẽ hoàn tất vào tháng 12 năm 2009. Kiến trúc mới nầy gồm có 3 tầng, với một tầng được dành trọn cho Trung Tâm Dịch vụ Cộng đồng, một nét nổi bậc trong đồ án xây cất, song song với nhiều thiết bị tân tiến khác.
Cộng đồng Phật Giáo Quang Minh trong thời gian 5 năm qua đã cung cấp nhiều dịch vụ cộng đồng kết hợp với các cơ quan khác như chương trình ‘Work for the Dole’, cố vấn về nghiện ngập, các chương trình giáo dục và sức khoẻ, các khoá huấn luyện được chính phủ công nhận cấp chứng chỉ như khoá huấn luyện về dịch vụ chăm sóc cao niên và thiếu niên. Cơ sở hiện tại cho các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp đã trở nên quá chật hẹp, là nguyên do trở ngại cho chúng tôi trong việc mở rộng thêm các dịch vụ khác.
Nằm trong kế hoạch phát triển mới, chúng tôi tận tình cung cấp các dịch vụ nhắm tới các nhu cầu thiết thực của cộng đồng. Chúng tôi đã và đang cộng tác với nhiều cơ quan trọng yếu trong vùng để phối hợp thực hiện các chương trình đáp ứng các nhu cầu cấp thiết và lâu dài của cộng đồng.
